Vejetaryenlik, yıllardan beri popülerliğini sürdüren hepimizin bildiği gibi temelde hayvansal kaynaklı besin tüketiminin sınırlanmasına dayanan bir beslenme biçimidir.  

Canlı yaşamına saygı göstermek, hayvan ölümlerine karşı etik bir duruş göstermek, doğaya verilen zararı azaltmak, sağlıklı yaşam sürmek ve dini inançlar gibi çeşitli nedenlerden vejetaryenlik seçilebilmektedir. 

Vejetaryen beslenmesine farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. Kısaca bakacak olursak;

• Lakto-vejetaryenler; süt ütünleri tüketir ancak yumurta tüketmezler.
• Ovo-vejetaryenler; yumurta tüketirler ancak süt ütünleri tüketmezler. 
• Lakto-ovo-vejetaryenler; hiçbir hayvanın etini tüketmezler.
•  Pesko-vejetaryenler; diğer hayvan etlerini tüketmezken balık ve diğer kabuklu deniz ürünlerini tüketebilirler.
• Polo-vejetaryenler; hayvan etlerinden sadece kanatlı etleri tüketirler.

Vejetaryenliğin en katısı olarak bilinen türü olan veganlık ise; et tüketiminin hiçbir şekilde olmamasının yanı sıra hayvanlardan elde edilen bal, süt, yumurta, yoğurt, kefir gibi ürünlerin tüketilmemesi ve yün, ipek, deri gibi hayvansal ürünlerden yapılmış olan kıyafetlerin kullanılmamasına dayanan bir vejetaryen beslenme tipidir.

Peki Vejetaryen Beslenme Sağlıklı Mıdır? 

Vejetaryen beslenme, diğer beslenmelere kıyasla hayvansal besinleri daha az içerdiğinden yağ içeriği olarak daha düşük, sebze ve meyveden zengin olduğu için  lif içeriği yüksektir.

Yapılan bazı çalışmalarda; vejetaryen veya vegan beslenmenin kalp damar hastalıkları, kanser ve bazı hastalıklara sıklıkla sebep olan kötü kolesterol, kan şekeri, beden kütle indeksi gibi çeşitli risk faktörlerini azaltarak bunlardan kaynaklanan ölümleri azalttığı gözlenmiştir. 

Yine bir çalışmada vejetaryen bireylerin olmayanlara göre beden kütle indekslerinin daha düşük olduğu saptanmıştır.

Beslenme ve Diyetetik Akademisi, vejetaryen beslenmenin doğru uygulandığında bütün yaş grupları için olumlu etkileri olabileceğini bildirmektedir. 

Vejetaryenseniz Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Vejetaryen beslenmenin birçok yararlı etkisi bulunsa da yeterli beslenmeye dikkat edilmediği sürece riskli durumlar oluşabilmektedir. 

Hayvansal besin tüketiminin olmaması sonucu bazı besin ögeleri eksik kalabilmektedir. Demir, B12, kalsiyum, D vitamini, Çinko eksikliği ve yetersiz protein alımı bu bireylerde sıklıkla gözlenebilmektedir.

Bunun için yapmanız gerekenler:

•  Eksikliği görülebilecek besin öğeleri için düzenli periyotlarla kan tahlili yaptırın.
• Demirden zengin koyu yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller, kurutulmuş meyveler, pekmez gibi besinleri beslenmenize ekleyin. Bu besinlerin turunçgiller, biber, karnabahar gibi C vitamini kaynaklarıyla birlikte tüketimi vücutta demir emilimini arttırır.
• Zenginleştirilmiş soya sütü ve kahvaltılık gevrekler D vitamini sentezlenmesine yardımcıdır. Ancak yine de yeterli güneş ışığı aldığınızdan emin olun ve yetersizlik durumunda doktor kontrolünde D vitamini takviyesi kullanın.
• Kırmızı et, kümes hayvanları, kabuklu deniz ürünlerinde zengin olarak bulunan çinko, bu besinlerin yetersizliği sonucu eksik kalmaktadır. Bunun için zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler, fasulye, fındık, kepekli tahıllar gibi diğer çinko kaynaklarını beslenmenize mutlaka ekleyin. 
• Süt ve süt ürünleri yetersizliğinden oluşabilecek yetersiz kalsiyum için beslenmenize tofu, zenginleştirilmiş soya sütü, yeşil yapraklı sebzeleri ekleyin. 
•  B12 vitamini, sadece hayvansal besinlerde bulunmaktadır. Bunun için doktor kontrolünde B12 vitamin takviyesi kullanın.

Çocuk ve adölesan dönemde büyüme gelişme devam ettiği için çok daha dikkatli olunmalıdır. Çocukların protein ihtiyacının fazla olduğu, kalsiyum yetersizliğinin kemik sağlığını etkileyeceği unutulmamalıdır. Bu dönemde uygulanan yanlış ve yetersiz beslenme, büyümeyi durdurabilmekte ve görülebilecek kronik hastalık riskini arttırabilmektedir.

Vejetaryen beslenme tarzına sahip olmak her zaman sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürüldüğü anlamına gelmez. Eğer vejetaryen beslenme kötü planlanırsa beslenme yetersizlikleri artar. Bunun için yeterli ve dengeli beslenmeye, besin öğelerini yeterli miktarda almaya mutlaka özen gösterin...

Farklı bir vejetaryen tarif arıyorsanız aşağıdaki linke tıklayarak tarifimize göz atın!

https://www.instagram.com/p/B9CQFMXgcAX/