Bağırsak dengesinin bozulması sonucu, normalde kalın bağırsakta bulunan bakterilerin, ince bağırsakta yüksek miktarlarda çoğalmasıyla karakterize sendrom SIBO (ince bağırsak bakteriyel aşırı büyümesi) olarak bilinmektedir.

Gastrik asidi baskılayan ilaç kullanımı, çeşitli karaciğer veya pankreas hastalıkları veya bağırsak mikroflorasında bozulmaya yol açabilecek çeşitli faktörlerin varlığı hastalığa sebep olabilmektedir. Bunların yanı sıra; karbonhidrat ağırlıklı besleniyor; beslenmenizde işlenmiş gıda ve alkole bolca yer veriyorsanız siz de risk altındasınız, dikkat edin !

Bu hastalığın belirtilerine bakacak olursak;

Şişkinlik ve gaz: Bağırsakta bakteri sayısında artış, bağırsakta daha fazla metabolik reaksiyon anlamına gelir ve bu da daha çok şişkinliğe ve gaz oluşumuna sebep olur. 

İshal: SIBO’ya bağlı en sık görülen semptomlardan biri yağ emiliminde bozukluklardır. Bunun sonucunda da sıklıkla ishal durumu ortaya çıkmaktadır. Görülme oranı daha az olmakla birlikte bazı hastalarda kabızlık durumu da görülebilmektedir.

Karın Ağrısı: Bağırsaklarda bakteri çoğalmasına bağlı gelişen şişkinlik kişilerde bağırsakları gererek karın ağrısı oluşturabilmektedir. Buradaki ağrı tek bir noktada toplanmaz ve dışkılama hissi gibi ortaya çıkabilmektedir.

Yorgunluk: Aşırı bakteri çoğalması çeşitli vitamin eksikliklerine sebep olabilmektedir. Eksik vitaminlerin en sık bulgusu halsizlik ve kronik yorgunluk olarak ortaya çıkmaktadır.

Peki bu hastalığın tedavisi için neler yapılabilir?

SIBO hastalığı için bağırsak bakterileri üzerinde etkili antibiyotikler kullanılmaktadır. Bağırsak direncini engellemek adına birkaç antibiyotiğin değiştirilerek kullanılması gerekebilir. 

Beslenme tedavisine gelecek olursak; 

Karbonhidrattan zengin beslenme; bağırsak bakterilerinin çoğalmalarını desteklemektedir. Karbonhidratların sindirimi sonucu oluşan gaz ve organik asit üretimi semptomları arttırmaktadır. 

Semptomları azaltmak adına uygulanacak tedavide temel olarak karbonhidratların sınırlandırılmasına dayanıyor. Bunula birlikte; çoğalan bakteri türlerinin tükettiği karbonhidrat çeşidine göre hastaya rahatsızlık yaratan besinler değişebilmektedir.

Bakteri artışı bağırsağın üst kısımlarındaysa bakterilerin ulaşabildiği besin çeşitliliği artıyor ve bu da hastada daha fazla semptoma yol açacağından daha sıkı bir diyet planlamasını gerektirmektedir. Bu artış daha çok kalın bağırsaklara yakınsa yiyecek çeşitliliği de az olacağından kısıtlamalar daha az tutulabilmektedir.

Tedavide Çift Bazlı SIBO Diyeti, Özel Karbonhidrat diyeti, Düşük FODMAP Diyeti, Sinai Diyeti ve GAPS gibi çeşitli diyet yöntemleri ortaya atılmıştır. Diyetlerin uygulanabilirliği ve başarısı kişiden kişiye değişkenlik göstermektedir.

Genel olarak fermente olmuş nişasta ve şekerler (örneğin; laktoz, fruktoz, şeker alkolleri vb.) gibi rafine karbonhidratların sınırlanması; bunun yerine tam tahıllı ürünlerin tercih edilmesi gerekmektedir. Bunun için beyaz un, beyaz ekmek, hamur işleri ve şekerli içeceklerden uzak durmalısınız. Bunun yanında sebze ağırlıklı sağlıklı bir beslenme düzeni; bakteri üremesini sınırlayabilmektedir. 

Yapılan çalışmalarda SIBO’nun aktif olduğu zamanlarda sebzelerin mümkün olduğu kadar çiğ tüketilmemesi de semptomların azaltılması açısından önemli olduğu saptanmıştır.

Probiyotik kullanımının bağırsak florasını düzenlemedeki etkinliği iyi bilinmektedir. Bu hastalığın tedavisinde kullanımında net sonuçlara varılamamıştır. Burada kullanılacak probiyotiğin içerisindeki suş oldukça önemlidir. Bazı bakteri türleri yarardan çok zarar sağlayabilmektedir. Özellikle Lactobacillus acidophilus, Lactabacillus fermenti türlerinden kaçınılması gerekmektedir.

Aynı zamanda; sayıları giderek artan bakteriler; B12 vitaminini ve diğer besin ögelerini kendisi için kullanır. Buradaki bakteriler, metabolizmalarının yan ürünü olarak folik asit açığa çıkarırlar, bu sebeple normal veya yüksek folik asit ; azalmış B12 seviyeleri görülebilmektedir. Yağ emilimi sıklıkla görüldüğünden hastalarda A, D, E vitaminlerinin yeterli alındığından emin olunmalıdır.

Eğer siz de SIBO hastalığına sahipseniz, kan tahlillerinizi düzenli yaptırmalı, doktor kontrolünde gerekli ilaçları kullanmalısınız. Bunun yanında semptomların azaltılabilmesi için gerekli beslenme tedavisini uygulamayı ihmal etmeyin